TTCT - Một nhà sách ở Mỹ đang rao bán bộ sưu tập những bức họa về lễ phục tế Nam Giao thời Nguyễn. Mong sao các cơ quan chức năng ở Huế tìm cách hồi hương bảo vật này, không để mất như trường hợp một bức tranh của vua Hàm Nghi được đấu giá năm ngoái tại Pháp.
Ảnh chụp chiếc nhãn dán ngoài chiếc túi vải có dòng chữ Hán (phiên âm): Hoàng phái sắc phục tự thiên tử chí tôn thất cùng dòng chữ Pháp: Grande Tenue de la Cour d'Annam / par Nguyễn Văn Nhân / Biên-tu du Hàn-lâm en disponibilité / Hué. Decembre 1902. Nội dung ghi trên nhãn này khẳng định các bức vẽ này do nguyên Biên tu Hàn lâm viện của triều Nguyễn là Nguyễn Văn Nhân vẽ tại Huế vào năm 1902 về lễ phục tế Nam Giao của triều đình Huế |
| Chiếc túi vải đựng các bức họa |
Bức tranh miêu tả nhà vua (có lẽ là vua Thành Thái, trị vì từ năm 1889 đến năm 1907), đang ngự trên ngai vàng trong điện Thái Hòa, hai bên có hai viên Thái giám và hai vị Hiệp lĩnh thị vệ đứng chầu, phía dưới có dòng chữ Hán: Đại Nam hoàng đế sắc phục tại vị cùng các chữ Hán ghi rõ chức phận của những người trong tranh là Hiệp lĩnh thị vệ và Thái giám |
Bức tranh vẽ nhà vua mặc xiêm và long cổn, đi hia, đội mũ bình thiên, cùng các bồi tế, thị vệ và thái giám, đang chuẩn bị bước lên đàn tế Nam Giao |
Bức tranh vẽ hai người mặc lễ phục khác nhau, với hai sắc màu xanh dương và đỏ làm chủ đạo, đầu đội hai chiếc mũ tế khác nhau. Các chữ Hán 皇 親 (Hoàng thân) viết trên tranh cho biết đây là hai vị hoàng thân thuộc tôn thất nhà Nguyễn |
Bức tranh vẽ hai vị quan trong lễ phục màu cam, đầu đội mũ ô sa ngồi đối diện nhau |
Chữ Hán viết trên tranh Chánh nhất phẩm, Đông Các, Võ Hiển cho biết đây là hai vị quan đứng đầu điện Đông Các (Đông Các đại học sĩ) và điện Võ Hiển (Võ Hiển điện đại học sĩ) trong triều đình Huế, hàm chánh nhất phẩm, vận lễ phục tế Nam Giao. Bức thứ bảy vẽ hình con voi có phủ bành bằng vải màu vàng, thêu hình viên long; một người quản tượng mặc áo màu đỏ tía cưỡi trên đầu voi và ba người lính đi bên cạnh con voi mặc binh phục, đội nón dấu, lưng thắt khăn với các màu sắc khác nhau. Chữ Hán trên bức tranh này cho biết họ là những người lính thuộc Kinh tượng vệ, được gọi bằng các danh xưng: Hiệp quản), Dương, Binh và Thanh minh |
Tôi vừa nhận được email của TS Piere Baptiste, quản thủ Bảo tàng quốc gia Guimet về nghệ thuật châu Á ở Paris (Pháp), báo tin nhà sách Eric Chaim Klein ở Santa Monica, California, đang rao bán bộ sưu tập gồm những bức họa thể hiện lễ phục tế Nam Giao thời Nguyễn.
Kèm theo thông tin là website về bộ tranh (*) cùng bức thư do bà Laurent Mazzotti, đại diện của Eric Chaim Klein Bookseller, gửi cho TS Piere Baptiste với nội dung: “Nhận thức rõ những đóng góp quan trọng của Bảo tàng Guimet cho các chương trình hỗ trợ việc bảo tồn và phát triển hằng năm của các bảo tàng ở VN, chúng tôi gửi đến ông bộ sưu tập gồm những bức họa duy nhất minh họa chi tiết lễ phục mà vua quan và binh lính của triều đình An Nam mặc trong lễ tế Nam Giao, với các màu sắc rất sinh động và trung thực. Những họa phẩm này chưa từng xuất hiện, độc đáo và hiếm thấy, đã được một người tên là Nguyễn Văn Nhân vẽ tại Huế vào tháng 12-1902, đúng 100 năm sau ngày triều Nguyễn được thiết lập. Chúng tôi bày tỏ mong muốn Bảo tàng Guimet quan tâm để mua lại các họa phẩm này. Nếu không, chúng tôi vô cùng biết ơn việc (ông) thông báo lời đề nghị này đến các tổ chức, cá nhân khác vì chúng tôi tin rằng việc này có một vai trò quan trọng trong các bảo tàng hay trong thư viện công cộng cũng như trong các sưu tập tư nhân”.
Bộ tranh có tên Lễ phục của triều đình An Nam (Grande tenue de la Cour d'Annam) đang được Eric Chaim Klein Bookseller rao bán với giá 35.000 USD, gồm 54 bức được vẽ bằng màu nước hết sức sống động, tất cả đều trong tình trạng hoàn hảo. Mỗi bức đều có chú thích bằng chữ Hán và chữ Pháp về chức tước, phẩm hàm của những nhân vật được vẽ.
Qua email, TS Piere Baptiste gửi cho tôi một số ảnh chụp từ bộ sưu tập này, trong đó có cả ảnh chụp chiếc túi vải lanh đựng các bức họa, bên ngoài có dòng chữ Hán Hoàng phái sắc phục tự thiên tử chí tôn thất cùng dòng chữ Pháp: Grande tenue de la Cour d'Annam/ par Nguyễn Văn Nhân/ Biên-tu du Hàn-lâm en disponibilité/ Hué. Decembre 1902 (tác giả bộ tranh là Nguyễn Văn Nhân, biên tu Hàn lâm viện của triều Nguyễn, tranh vẽ tại Huế năm 1902).
Một bức miêu tả nhà vua (có lẽ là vua Thành Thái, trị vì năm 1889-1907) đang ngự trên ngai vàng trong điện Thái Hòa, hai bên có hai viên thái giám và hai hiệp lĩnh thị vệ đứng chầu, phía dưới có dòng chữ Hán “Đại Nam hoàng đế sắc phục tại vị”, đồng thời ghi rõ chức phận của những người trong tranh. Một bức khác vẽ nhà vua mặc xiêm và long cổn, đi hia, đội mũ bình thiên, cùng các bồi tế, thị vệ và thái giám đang chuẩn bị bước lên đàn tế Nam Giao.
Trong bức vẽ hai vị quan trong lễ phục màu cam, đầu đội mũ ô sa ngồi đối diện nhau, ghi chú chữ Hán cho biết họ là hai vị quan đứng đầu điện Đông Các (Đông Các đại học sĩ) và điện Võ Hiển (Võ Hiển điện đại học sĩ), hàm chánh nhất phẩm. Lại có bức vẽ một con voi có bành màu vàng thêu hình rồng cùng người quản tượng mặc áo màu đỏ tía cưỡi trên đầu voi và ba người lính đi cạnh voi, với ghi chú biết họ thuộc Kinh tượng vệ.
Từ năm 2004 đến nay, trong các kỳ Festival Huế, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế luôn phục dựng lễ Tế Giao nhưng gặp rất nhiều khó khăn khi phục chế lễ phục và tái hiện không gian lễ hội.
Ngoại trừ 128 bộ lễ phục của 64 văn sinh và 64 vũ sinh biểu diễn điệu múa Bát dật đã được nhà nghiên cứu Trịnh Bách phục chế một cách bài bản, các lễ phục của vua quan, hoàng thân, đình thần, bồi tế, binh lính cũng như trang phục của voi, ngựa tham gia lễ tế đều mượn từ các vai diễn của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế hoặc được phục chế một cách vội vàng và nặng tính tuồng chèo.
Đó là một trong những lý do khiến nhiều nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế luôn phàn nàn lễ tế Nam Giao tái hiện ở Huế đã mất tính xác thực (authenticity) của một lễ tế quan trọng nhất dưới thời Nguyễn.
TS TRẦN ĐỨC ANH SƠN
__________
Cá xem các cơ quan chức năng và những nhà quản lý văn hóa Huế có ra tay trong vụ này không!
Nếu không mua thì Huế ơi "chuối cả nải"!
Phản biện của TS. Nguyễn Hồng Kiên
Một tư liệu quý hiếm, giá rao bán có 35.000 USD. Nhân vội với giá USD là 21.000đ thì cũng chỉ là 735.00.000 VNĐ. Quá HỜI !
Ô hay, TS Sơn tiết lộ bí mật động trời đấy chứ?
Vậy mà sao cho đến gần đây những lễ tế (Giao và Xã Tắc) vẫn được quảng cáo rùm beng là” đã được NGHIÊN CỨU VÀ PHỤC HỒI THÀNH CÔNG”
(http://www.vietnamplus.vn/Home/Thua-ThienHue-se-xa-hoi-hoa-to-chuc-Le-te-Xa-Tac/20113/80123.vnplus ), “được tổ chức quy mô, hơn 700 người tham gia với đầy đủ đạo cụ, phục trang, nghi trượng, cờ phướn. Lễ tế sẽ thực hiện trang nghiêm với đầy đủ các nghi thức truyền thống“.
Thậm chí “một hồ sơ khoa học về lễ tế Xã Tắc sẽ được xây dựng và tiến tới các thủ tục xin công nhận là Di sản Văn hoá Phi vật thể Đại diện của nhân loại” (http://www.huedisan.com.vn/?catid=107 ).
Hóa ra trong tất cả các lễ tế đã được tổ chức ấy, “các lễ phục của vua quan, hoàng thân, đình thần, bồi tế, binh lính cũng như trang phục của voi, ngựa tham gia lễ tế đều mượn từ các vai diễn của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế hoặc được phục chế một cách vội vàng và nặng tính tuồng chèo.”
Qua mấy tấm ảnh của tập tranh tư liệu này cũng đã có thể thấy khẳng định của họa sỹ Trịnh Quang Vũ trên báo TT&VH
(http://thethaovanhoa.vn/133N20110505090650048T0/khoi-dong-chon-quoc-phuc-con-ban-khoan-voi-quoc-phuc-nam.htm ) là KHÔNG ĐÚNG : “Đặc biệt nữa, trang phục của VN là giống nhau, từ vua quan, cho đến dân thường đều mặc, chỉ khác nhau về chất liệu, họa tiết mà thôi. Áo dài truyền thống của mình là áo kép, tức có 2 lớp áo. Bên trong chỉ một màu như trắng, đen... còn bên ngoài phủ the, lụa, vua thì thêu rồng, hoàng hậu thì thêu các họa tiết, còn dân mặc áo the bình thường.
… Trong cuốn sách về trang phục VN mới xuất bản của tôi cũng đã nói rõ. Nhưng cũng xin nói thêm là áo dài của VN là áo dài kép, lớp ở ngoài rất mỏng. Với vua, lớp bên ngoài không phải màu đen mà là lụa, có họa tiết trang trọng, lớp trong là màu trắng. ”
Nói thêm
“Đặc biệt nữa, trang phục của VN là giống nhau, từ vua quan, cho đến dân thường đều mặc, chỉ khác nhau về chất liệu, họa tiết mà thôi. Áo dài truyền thống của mình là áo kép, tức có 2 lớp áo. Bên trong chỉ một màu như trắng, đen... còn bên ngoài phủ the, lụa, vua thì thêu rồng, hoàng hậu thì thêu các họa tiết, còn dân mặc áo the bình thường".
Cứ theo lời của họa sĩ Trịnh Quang Vũ thì trang phục Việt Nam thời Nguyễn phản ánh một xã hội dân chủ và bình đẳng ghê, hơn cả thời XHCN quá độ bây giờ!
Phản biện của TS. Nguyễn Hồng Kiên
Một tư liệu quý hiếm, giá rao bán có 35.000 USD. Nhân vội với giá USD là 21.000đ thì cũng chỉ là 735.00.000 VNĐ. Quá HỜI !
Ô hay, TS Sơn tiết lộ bí mật động trời đấy chứ?
Vậy mà sao cho đến gần đây những lễ tế (Giao và Xã Tắc) vẫn được quảng cáo rùm beng là” đã được NGHIÊN CỨU VÀ PHỤC HỒI THÀNH CÔNG”
(http://www.vietnamplus.vn/Home/Thua-ThienHue-se-xa-hoi-hoa-to-chuc-Le-te-Xa-Tac/20113/80123.vnplus ), “được tổ chức quy mô, hơn 700 người tham gia với đầy đủ đạo cụ, phục trang, nghi trượng, cờ phướn. Lễ tế sẽ thực hiện trang nghiêm với đầy đủ các nghi thức truyền thống“.
Thậm chí “một hồ sơ khoa học về lễ tế Xã Tắc sẽ được xây dựng và tiến tới các thủ tục xin công nhận là Di sản Văn hoá Phi vật thể Đại diện của nhân loại” (http://www.huedisan.com.vn/?catid=107 ).
Hóa ra trong tất cả các lễ tế đã được tổ chức ấy, “các lễ phục của vua quan, hoàng thân, đình thần, bồi tế, binh lính cũng như trang phục của voi, ngựa tham gia lễ tế đều mượn từ các vai diễn của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống cung đình Huế hoặc được phục chế một cách vội vàng và nặng tính tuồng chèo.”
Qua mấy tấm ảnh của tập tranh tư liệu này cũng đã có thể thấy khẳng định của họa sỹ Trịnh Quang Vũ trên báo TT&VH
(http://thethaovanhoa.vn/133N20110505090650048T0/khoi-dong-chon-quoc-phuc-con-ban-khoan-voi-quoc-phuc-nam.htm ) là KHÔNG ĐÚNG : “Đặc biệt nữa, trang phục của VN là giống nhau, từ vua quan, cho đến dân thường đều mặc, chỉ khác nhau về chất liệu, họa tiết mà thôi. Áo dài truyền thống của mình là áo kép, tức có 2 lớp áo. Bên trong chỉ một màu như trắng, đen... còn bên ngoài phủ the, lụa, vua thì thêu rồng, hoàng hậu thì thêu các họa tiết, còn dân mặc áo the bình thường.
… Trong cuốn sách về trang phục VN mới xuất bản của tôi cũng đã nói rõ. Nhưng cũng xin nói thêm là áo dài của VN là áo dài kép, lớp ở ngoài rất mỏng. Với vua, lớp bên ngoài không phải màu đen mà là lụa, có họa tiết trang trọng, lớp trong là màu trắng. ”
Nói thêm
“Đặc biệt nữa, trang phục của VN là giống nhau, từ vua quan, cho đến dân thường đều mặc, chỉ khác nhau về chất liệu, họa tiết mà thôi. Áo dài truyền thống của mình là áo kép, tức có 2 lớp áo. Bên trong chỉ một màu như trắng, đen... còn bên ngoài phủ the, lụa, vua thì thêu rồng, hoàng hậu thì thêu các họa tiết, còn dân mặc áo the bình thường".
Cứ theo lời của họa sĩ Trịnh Quang Vũ thì trang phục Việt Nam thời Nguyễn phản ánh một xã hội dân chủ và bình đẳng ghê, hơn cả thời XHCN quá độ bây giờ!
wow
Trả lờiXóahạt hạnh nhân